Αμπελάκια
Παραδοσιακός οικισμός, Θεσσαλία, Ελλάς
Ampelakia Traditional Village
Thessaly, Greece
Τα Αμπελάκια είναι παραδοσιακός οικισμός του νομού Λάρισας , χτισμένα στις βορειοδυτικές πλαγιές του όρους Όσσα στην είσοδο της κοιλάδας των Τεμπών. Το χωρίο φημίζεται για τα σπουδαία αρχοντικά του καθώς γνώρισε πολύ μεγάλη οικονομική ανάπτυξη κατά το παρελθόν, χάρη στην επεξεργασία και την βαφή νημάτων με κόκκινο χρώμα που παρήγαγαν από την επεξεργασία του φυτού ριζάρι (ρουβία η βαφική).
Τα Αμπελάκια τον καιρό της Τουρκοκρατίας ήταν από τα τυχερά χωριά που είχαν κάποια προνόμια και επίσης δεν κατοικούνταν από Τούρκους και έτσι οι ‘Ελληνες μπόρεσαν πιο απρόσκοπτα και μόνο για το δικό τους συμφέρον να καλλιεργούν τα χωράφια τους και να ασκούν τις βιοτεχνικές δραστηριότητές τους, όπως την υφαντουργία, τη μεταξουργία, τη νηματοβαφή, την αμπελοκαλλιέργεια, κ.α.. Οι κάτοικοι ήταν υποχρεωμένοι μόνο σε πληρωμή του φόρου υποτέλειας και αφού γινόταν αυτό ήταν παντελώς ελεύθεροι να αυτοδιοικούνται.Στα τέλη του 18ου αιώνα οι κάτοικοι των Αμπελακίων που επεξεργάζονταν κόκκινα νήματα τα οποία έβαφαν με βαφή που παρήγαγαν από το φυτό ριζάρι αποφάσισαν να συνεταιριστούν για να αντιμετωπίσουν τον εξωτερικό ανταγωνισμό. Αρχικά δημιουργήθηκαν μικροί συνεταιρισμοί αλλά το 1778 ενώθηκαν σε έναν. Πρόεδρος του συνεταιρισμού ήταν ο Αμπελακιώτης Γεώργιος Μαύρος. Ο συνεταιρισμός των Αμπελακίων θεωρείται ο πρώτος παγκοσμίως.[6] Στο διάστημα λειτουργίας του συνεταιρισμού τα Αμπελάκια γνώρισαν μεγάλη ακμή και ανάπτυξη. Τα σπίτια των κατοίκων έγιναν πλουσιότερα και κτίστηκαν πολλά αρχοντικά, πολλά από τα οποία έχουν αναπαλαιωθεί σήμερα. Ο συνεταιρισμός διατηρήθηκε μέχρι το 1812 οπότε διαλύθηκε. Οι κυριότεροι λόγοι που οδήγησαν στην διάλυση του συνεταιρισμού ήταν η εφεύρεση της Ανιλίνης που παρήγαγε ίδιο αποτέλεσμα με το ριζάρι και ήταν φθηνότερη, οι συγκρούσεις μεταξύ των μελών του συνεταιρισμού και η υψηλή φορολογία που επέβαλε στους κατοίκους ο Αλή Πασάς. Παράλληλα μεγάλο πλήγμα δέχτηκε ο συνεταιρισμός από την πτώση της Ευρωπαϊκής οικονομίας λόγω των Ναπολεόντειων πολέμων. Μετά το τέλος του συνεταιρισμού ο οικισμός των Αμπελακίων άρχισε να παρακμάζει.
Google translation in English:
Ampelakia is a traditional village in the prefecture of Larissa, built on the northwest slopes of Mount Ossa at the entrance of the valley of Tempe. The village is famous for its great mansions as experienced great growth in the past, thanks to treatment and yarn dyeing with red color produced by processing the madder plant (Rouvas the dye).Ambelakia time of Turkish domination was gambling villages had some privileges and also not inhabited by Turks and so the Greeks were more smoothly and only for their own interest to cultivate their land and to practice their craft, as weaving, the silk, the dyed, viticulture, etc .. the people were obliged only to pay the tribute and became since it was completely free to govern themselves.In the late 18th century the residents of Ambelakia that were processing red yarns dyed with dye produced from the madder plant decided to associate to face foreign competition. Originally created small cooperatives but in 1778 merged into one. President of the association was Ambelakian Georgios Mavros. The cooperative of Ambelakia is considered the first in the world. [6] During the cooperative operation Ambelakia flourished and development. The inhabitants of the houses were richer and built many mansions, many of which have been restored today. The partnership lasted until 1812 when dissolved. The main reasons that led to the dissolution of the partnership was the invention of aniline produced the same result with madder and was cheaper, clashes between members of the cooperative and the high taxes imposed on residents of Ali Pasha. Alongside big blow suffered by the cooperative since the fall of the European economy due to the Napoleonic wars. After the end of the cooperative settlement of Ampelakia began to decline.
